Wat is het verschil tussen een aardlekschakelaar en een aardlekautomaat?

Het onderwerp groepenkasten levert veel uiteenlopende vragen op. Een van de meest voorkomende vragen gaat over het type componenten dat wordt gebruikt voor de beveiliging van het stroomcircuit. Namelijk wat het verschil is tussen een aardlekschakelaar, een aardlekautomaat en een installatieautomaat. In dit artikel leggen we de verschillen haarfijn uit. 

Laten we beginnen met een uitleg van deze componenten. Om aan te kunnen geven wat de verschillen zijn is het handig om te weten wat de compontenten inhouden en wat hun functie is. Later behandelen we de verschillen tussen de componenten. Ten slotte geven we advies voor de keuze tussen een beveiliging met een aardlekschakelaar of een aardlekautomaat. We benoemen alle voor- en nadelen van beide opties.

Een aardlekschakelaar is een component dat wordt gebruikt om een elektrische installatie spanningsloos te maken. Een aardlekschakelaar doet dat automatisch wanneer er lekstroom optreedt. Er is sprake van lekstroom als er een grotere hoeveelheid stroom de elektrische installatie ingaat, dan dat eruit komt. Ergens in het circuit is dan stroom ‘gelekt’. Dit kan voor gevaarlijke situaties, zoals elektrocutie of brand zorgen. Een aardlekschakelaar voorkomt dit. Hij schakelt automatisch af als er lekstroom wordt gedetecteerd. Daarmee wordt het weglekken van stroom voorkomen.

Een aardlekschakelaar beveiligt altijd één tot maximaal vier installatieautomaten. Deze installatieautomaten worden dus ‘achter’ een aardlekschakelaar gemonteerd. De aardlekschakelaar van Schneider Electric is uitgerust met een testknop aan de voorzijde van het apparaat. Een aardlekschakelaar kan zowel in een 1-fase als een 3-fase groepenkast worden toegepast.

Een installatieautomaat wordt in de volksmond ook wel een ‘groep’ genoemd. Deze naam ontleend hij aan het feit dat hij een deel van de woning beveiligt. Je gebruikt een installatieautomaat altijd achter een aardlekschakelaar. Daarom is dit een zeer veel voorkomend component.

Een installatieautomaat beveiligt een deel van het stroomcircuit in een woning tegen overstroom als gevolg van kortsluiting of overbelasting. De installatieautomaat schakelt direct af om een gevaarlijke situatie te voorkomen. Hiermee wordt niet alleen de elektrische installatie beschermd, maar ook de personen die gebruik maken van de stroomvoorziening in de woning.

Een installatieautomaat wordt dus altijd gebruikt in combinatie met een aardlekschakelaar. Het is niet mogelijk om deze twee componenten zonder elkaar te gebruiken in een groepenkast.

Ook een aardlekautomaat is een component dat in een groepenkast wordt gebruikt om mens en apparatuur te beschermen. Een aardlekautomaat schakelt af als er lekstroom, overbelasting of kortsluiting wordt gedetecteerd. Daarmee vervult een aardlekautomaat de functie van zowel een aardlekschakelaar als een installatieautomaat. Echter in het geval van de aardlekautomaat worden beide functies vervuld door slechts één component. Een aardlekautomaat wordt ook wel een ‘alamat’ genoemd.

En daarmee hebben we ook direct het verschil tussen deze componenten te pakken. Een aardlekautomaat is in principe een aardlekschakelaar en een installatieautomaat in één component. Een aardlekautomaat combineert de functies van beide componenten. Dat betekent dus dat een aardlekautomaat zowel bescherming biedt tegen overbelasting en kortsluiting (installatieautomaat) als tegen lekstromen (aardlekschakelaar).

Kies je dus voor de combinatie aardlekschakelaar + installatieautomaat? Of is het handiger om te kiezen voor een aardlekautomaat die deze functies combineert? Er zijn verschillende voor- en nadelen op te noemen om voor één van deze opties te kiezen.

Het grootste voordeel van een aardlekautomaat is dat deze bij lekstroom alleen de betreffende groep uitschakelt. Immers, de aardlekautomaat is een installatieautomaat en een aardlekschakelaar in één. Een aardlekschakelaar zou bij lekstroom alle aangesloten groepen (tot vier stuks) erachter uitschakelen. Dat wordt met een aardlekautomaat voorkomen.

Een ander voordeel is dat je dus veel sneller kunt lokaliseren waar de lekstroom plaatsvindt. Aangezien de aardlekautomaat een kleiner deel van de installatie beveiligt. Je weet dus direct welke groep de lekstroom veroorzaakt.

Echter kleven er ook een paar nadelen aan de keuze voor een opstelling met aardlekautomaten. Het grootste nadeel is dat je minder goed kunt bepalen wat de reden is dat een aardlekautomaat afschakelt. Is het omdat er lekstroom is, of omdat er sprake is van overstroom door kortsluiting of overbelasting? Omdat de aardlekautomaat meer functies vervult, kan hij ook om meerdere redenen afschakelen.

Afhankelijk van het aantal groepen dat je nodig hebt, nemen aardlekautomaten ook meer ruimte in in de groepenkast.

• Aardlekautomaat 1-fase = 2 modules breed
• Aardlekschakelaar 1-fase = 2 modules breed
• Installatieautomaat = 1 module breed

Stel je voor dat je een kast hebt waarbij je zes groepen wilt aansluiten. Aan de hand van dit rekenmodel leggen we het verschil in benodige ruimte op de DIN-rail uit. Onthoud daarbij dat een standaard groepenkast in Nederland bestaat uit één of meerdere rijen van twaalf modules per rij.

Kies je voor een opstelling met aardlekschakelaars, dan heb je twee aardlekschakelaars nodig. Deze nemen samen vier modules in beslag op de DIN-rail. Vul je deze aardlekschakelaars aan met zes installatieautomaten, ieder één module breed, dan komt het totaal op tien modules. Dat betekent dat je bij zes groepen nog twee vrije ruimtes voor andere componenten hebt.

Kies je voor een opstelling met aardlekautomaten, dan heb je alleen zes aardlekautomaten nodig. Omdat deze zichzelf beveiligen tegen lekstroom, zijn er geen aanvullende componenten nodig. Aangezien een 1-fase aardlekautomaat twee modules in beslag neemt, zijn voor zes stuks twaalf modules nodig.

Bij het aanleggen van zes groepen, neemt de opstelling met aardlekautomaten dus twee modules meer in beslag dan de opstelling met aardlekschakelaars. Dit kan een overweging zijn om voor de laatste variant te kiezen, aangezien deze minder ruimte in beslag neemt.

Conclusie: Aardlekschakelaar of aardlekautomaat

We sommen alles nog even voor je op.

• Een aardlekschakelaar beschermt tegen lekstroom
• Een installatieautomaat beschermt tegen overbelasting en kortsluiting
• Aardlekschakelaars en installatieautomaten worden altijd samen met elkaar gebruikt
• Een aardlekautomaat beschermt tegen lekstroom, overbelasting en kortsluiting. Deze vervult dus de functie van een aardlekschakelaar en een installatieautomaat in één compontent

• Een aardlekautomaat schakelt bij lekstroom alleen de betreffende groep uit
• Je kunt met een aardlekautomaat sneller lokaliseren waar de lekstroom plaatsvindt

• Je kunt met een aardlekautomaat minder snel de reden van de afschakeling bepalen
• Aardlekautomaten nemen in veel gevallen meer ruimte in op de DIN-rail

Ben je eruit welke toepassing het beste bij jouw situatie past? In ons assortiment hebben we meerdere componenten voor de beste beveiliging voor jouw stroomcircuit. Bekijk hieronder de mogelijkheden.

Ook hebben we een populair assortiment voorbedrade groepenkasten beschikbaar. Deze zijn standaard voorzien van een opstelling met aardlekschakelaars. Uiteraard zijn deze groepenkasten naar eigen wens uit te breiden met alle componenten van Resi9.