Sokkel - Wissel/wisselschakelaar - Merten

Binnen schakelmateriaal wordt vaak gesproken over een sokkel, maar wat is dat nou precies? Een sokkel is de elektronische aansluiting in de muur. Dat kan bijvoorbeeld een wisselschakelaar of een draaidimmer zijn, of een aansluiting voor een HDMI, of telefoonkabel. De sokkel wordt altijd netjes afgedekt met een inzetstuk. Een wisselschakelaar kan worden afgedekt met een enkele wip, en een draaidimmer met een draaiknop. Wanneer jij aan de draaiknop draait, zorgt de sokkel ervoor dat er minder stroom naar je verlichting gaat, zodat deze wordt gedimd.

Als je kiest voor schakelmateriaal uit de serie Systeem M of Systeem D, moet je sokkel en inzetstuk zelf combineren. Uitzondering zijn de wandcontactdozen (stopcontacten) van die series. Bij wandcontactdozen zijn de sokkels altijd voorzien van een inzetstuk. Ook anders werkt het bij Odace, onze ronde serie schakelmateriaal. Daar is iedere sokkel al voorzien van een inzetstuk.

Kom je er toch niet helemaal uit? Gebruik dan de handige keuzehulp om eenvoudig je sets inbouwschakelmateriaal samen te stellen.

Een wissel-/wisselschakelaar is feitelijk een dubbele wisselschakelaar gemonteerd in één behuizing. Dat betekent dat een wissel-/wisselschakelaar kan worden gebruikt om twee lichtpunten vanuit twee plaatsten in en uit te schakelen. Een wissel-/wisselschakelaar wordt altijd afgedekt met een dubbele wip.

Binnen het schakelmateriaal voor inbouwmontage heb je bij Schneider Electric keuze uit verschillende stijlen, kleuren en materialen. De eerste keuze die je kunt maken is of je rond of rechthoekig schakelmateriaal wilt?

Odace
Lijkt rond schakelmateriaal je iets? Neem dan een kijkje bij de producten van Odace. Ook handig: de sokkels van Odace zijn altijd voorzien van een inzetstuk. Zo hoef je zelf niet meer de combinatie te maken, maar kies je gewoon welke functionaliteit je wilt hebben.

Wil je daarin iets meer keuze, of geef je de voorkeur aan rechthoekig schakelmateriaal, neem dan een kijkje bij Systeem D of Systeem M. Twee series inbouwschakelmateriaal waarbij de universele Quickflex-sokkels het uitgangspunt zijn. Deze kan je naar wens afdekken met een inzetstuk dat past bij jouw designwensen.

Systeem D
Systeem D biedt een compleet assortiment inzetstukken die zijn af te werken met de afdekramen van D-Life. Het schakelmateriaal is te herkennen aan een slank en elegant ontwerp, mooie materialen en de keuze uit zeven harmonieuze kleuren. Het opvallende ontwerp bevat geen centraal brugdeel en heeft slanke randen die zorgen voor een zo groot mogelijk bedieningsvlak op de schakelaar. Het bedieningsoppervlak van 71 x 71 mm draagt bij een aan groter gebruiksgemak, een duidelijke bediening en het stijlvolle uiterlijk van deze schakelmateriaalserie.

Systeem M
Systeem M biedt een compleet assortiment inzetstukken die kunnen worden afgedekt met de bijpassende afdekramen van Atelier M, M-Pure, M-Pure Decor en M-Smart. Het schakelmateriaal van Systeem M is te herkennen aan het gangbare en strakke ontwerp. De inzetstukken van Systeem M zijn altijd uitgevoerd in hoogwaardig kunststof en zijn verkrijgbaar in vier aantrekkelijke kleuren: polarwit, actief wit, antraciet en aluminium. Het bedieningsoppervlak meet 55 x 55 mm waardoor de afdekramen mooi worden geaccentueerd om het inzetstuk heen.

Een wisselschakeling is een lichtschakeling waarbij je één lichtpunt vanaf twee plaatsen kunt bedienen. Een voorbeeld van een wisselschakeling is een lamp in het trappenhuis, die je zowel beneden als boven kan in- en uitschakelen. Hiervoor gebruik je op beide plaatsen een wisselschakelaar. Een wisselschakeling wordt vaak onterecht een hotelschakeling genoemd. Dit is echter iets anders.

Een kruisschakeling is een lichtschakeling waarbij je één lichtpunt vanaf meer dan twee plaatsen kunt bedienen. Een kruisschakeling is een uitbreiding op een reguliere wisselschakelaar. Met een kruisschakeling wordt er tussen de twee wisselschakelaars (aan het begin en einde van de schakeling) een of meerdere kruisschakelaars gemonteerd. Een kruisschakelaar heeft vier aansluitklemmen in plaats van twee om als doorvoerpunt van de draden te fungeren.

Een voorbeeld van een kruisschakeling is een lamp op de overloop eerste verdieping, die je zowel vanaf de begane grond, de eerste verdieping en de zolder kunt bedienen. Op de begane grond en op zolder wordt een reguliere wisselschakelaar gemonteerd, en op de eerste verdieping een kruisschakelaar. Naast trappenhuizen wordt een kruisschakeling ook vaak toegepast in lange gangen of grote kamers.

De naam hotelschakeling wordt vaak ten onrechte gebruikt om een wisselschakeling aan te duiden. Een hotelschakeling is ook bekend als een slaapkamerschakeling maar wordt doorgaans in hotels toegepast, vandaar de naam. Dit type schakeling wordt gebruikt om twee lampen op twee plaatsen in de kamer te laten branden, maar niet tegelijkertijd. Dit wordt voornamelijk gedaan om energie te besparen.

Een hotelschakeling bestaat in principe uit drie wisselschakelaars. Twee daarvan sturen een eigen lamp aan, bijvoorbeeld één lamp in de slaapkamer en één lamp in de aangrenzende badkamer. Met deze schakelaars zijn beide lampen individueel in en uit te schakelen. De derde wisselschakelaar wordt daar tussenin gemonteerd. Met deze wisselschakelaar kan er worden geswitcht tussen de twee lampen. Je kan hiermee dus niet beide lampen in- of uitschakelen.

Niet alle sokkels en inzetstukken zijn altijd met elkaar te gebruiken. Daar hebben we iets handigs op bedacht. Bij de gerelateerde producten van de sokkels zie je namelijk precies welke inzetstukken erbij deze sokkel passen. Ook in de productomschrijving staat nog een keer duidelijk vermeld welke combinaties er te maken zijn. Hetzelfde geldt voor de inzetstukken. Daar vind je namelijk bij de gerelateerde artikelen alle passende sokkels. Ook hier kan je het bekijken in de productomschrijving. Als je je aan deze combinaties houdt, weet je zeker dat je een perfect werkende set schakelmateriaal samenstelt!

Kom je er toch niet helemaal uit? Gebruik dan de handige keuzehulp om eenvoudig je sets inbouwschakelmateriaal samen te stellen.

Wanneer je zelf schakelmateriaal gaat installeren of aanpassen is het belangrijk dat je goed weet wat de kleuren op de draden betekenen. Bij schakelmateriaal kan je vier kleuren draad tegenkomen, namelijk een bruine, blauwe, zwarte of geel/groen gestreepte draad.

Bruin is de fasedraad. Een bruine draad is altijd de aanvoerdraad van de stroom.

Blauw is de nuldraad. Een blauwe draad is altijd de afvoerdraad van de stroom.

Zwart is de schakeldraad. Een zwarte draad kom je tegen wanneer er een schakeling plaatsvindt, zoals bijvoorbeeld bij een lichtschakelaar. Door de zwarte draad gaat in dat geval het aan- of uit-signaal van de schakelaar.

Geel/groen is de aardedraad. Een geel/groen gestreepte draad kom je tegen bij wandcontactdozen (stopcontacten) die geaard zijn. De aardedraad zorgt voor ontlading en de afvoer van spanning in het geval van kortsluiting of overbelasting.

Het samenstellen van een set schakelmateriaal is niet heel lastig. Wel moet je even goed opletten dat je geen verkeerde combinaties maakt. Door op de volgende zaken te letten, weet je zeker dat je het goed doet.

Een set schakelmateriaal bestaat altijd drie delen, namelijk een sokkel, een inzetstuk en een afdekraam. Dit geldt voor al het schakelmateriaal van Systeem D en Systeem M.

Een sokkel is de elektronische aansluiting die je monteert in de inbouwdoos in de muur. Daar overheen komt een inzetstuk. Dit kan een bedieningselement zijn (draaiknop of wip), maar ook een afdekplaat voor een televisie-aansluiting. Dit geheel dek je af met een afdekraam, eigenlijk het frame wat om de inzetstukken heen is geplaatst. Wil je meerdere lichtknoppen naast elkaar, dan kies je voor een groter afdekraam. Daar kan je dan meer sokkels en inzetstukken in plaatsen.

Wil je een wandcontactdoos plaatsen, dan werkt het net even anders. Deze bestaat namelijk altijd uit een sokkel en een inzetstuk in één product.

Bij de serie Odace is dat niet alleen bij de wandcontactdozen zo. Daar zijn de sokkel en het inzetstuk namelijk altijd één product, ook als je kiest voor een schakelaar of een andere functionaliteit.

Kom je er toch niet helemaal uit? Gebruik dan de handige keuzehulp om eenvoudig je sets inbouwschakelmateriaal samen te stellen.

De wisselschakelaar is een van de meest voorkomende schakelaars. De wisselschakelaar maakt het aan- en uitschakelen van één lichtpunt vanuit één of twee plaatsen mogelijk. Een wisselschakelaar wordt ook wel een 1-polige of enkelpolige schakelaar genoemd. Je gebruikt een wisselschakelaar om een wisselschakeling, een hotelschakeling of een kruisschakeling te maken. Een wisselschakelaar wordt altijd afgedekt met een enkele wip.

Ook is de wisselschakelaar beschikbaar als variant met oriëntatieverlichting. Dit led-element in de schakelaar brandt als de schakelaar uitgeschakeld is. Daardoor kan je de lichtschakelaar eenvoudig vinden op donkere plaatsen, bijvoorbeeld op het toilet of op de gang. Om deze sokkel af te dekken gebruik je de enkele wip met controlevenster.

De IP-waarde van een product is de feitelijke beschermingsgraad. De IP-beschermingsgraad geeft aan hoe tot op welke hoogte het product bestand is tegen het binnendringen van vaste en vloeibare stoffen. IP staat voor International Protection rating. Het eerste cijfer geeft de mate van bescherming aan tegen vaste stoffen en het tweede cijfer de bescherming tegen vocht. Hieronder een overzicht van veelvoorkomende IP-waarden.

IP20 Stofdicht
IP21 Drupwaterdicht
IP23 Regenwaterdicht
IP44 Spatwaterdicht (geschikt voor rondom bad en beschutte plaatsen)
IP54 Spatwaterdicht en stofvrij
IP65 Beschermd tegen waterstralen
IP67 Stofdicht en beschermd tegen onderdompeling gedurende 30 minuten (geschikt voor vijververlichting of in de douche)
IP68 Stofdicht en beschermd tegen verblijf onder water (kan door alle weersinvloeden geraakt worden)